Nguyên nhân gây chập mạch: Khi lắp đặt, khoảng cách giữa các dây pha không đúng tiêu chuẩn nếu bị tác động khách quan có thể làm chóc lớp vỏ bọc cách điện gây chập nhau, hoặc khi đấu nối đầu dây dẫn với nhau, đấu vào máy móc thiết bị không đúng quy định, môi trường sản xuất có hoá chất ăn mòn dẫn tới lớp vỏ bọc cách điện bị phá huỷ.

Cháy do mối nối dây không tốt (lỏng, hở): Khi nối dây dẫn không tốt làm điện trở dây dẫn tăng lên làm cho điểm nối nóng đỏ gây cháy dây, hoặc khi mối nối lỏng, hở sẽ có hiện tượng tia lửa điện có thể phóng qua không khí (móc nối dây dẫn, đóng mở cầu dao, công tắc điện).

Cháy do tĩnh điện: Do ma sát giữa các vật cách điện với nhau, giữa vật cách điện với vật dẫn điện do va đập của các chất lỏng cách điện (xăng, dầu) khi bơm rót, hoặc va đập của các chất lỏng với kim loại, hay khi nghiền nát các hạt nhỏ rắn cách điện.

Cháy do sự truyền nhiệt của vật tiêu thụ điện: Vật tiêu thụ điện trong khi hoạt động đều toả nhiệt, nhiệt toả ra phụ thuộc vào tính chất môi trường, công suất và thời gian tiêu thụ, nếu không được kiểm soát thì nguồn nhiệt này cũng có thể gây cháy.

Cách phòng tránh cháy nổ do điện

Cháy do dùng điện quá tải: Khi lắp đặt phải chọn tiết diện dây dẫn phù hợp với phụ tải. Khi sử dụng không được dùng nhiều dụng cụ tiêu thụ điện có công suất lớn cùng lúc, sẽ bị vượt quá khả năng chịu tải của dây dẫn.

Thường xuyên kiểm tra nhiệt độ của thiết bị tiêu thụ điện, kiểm tra vỏ bọc, cách điện dây dẫn, nếu có hiện tượng quá tải thì phải khắc phục ngay. Phải sử dụng cầu dao điện, áptômat, cầu chì, rơ le... làm thiết bị đóng cắt và bảo vệ.

Cháy do chập mạch: Các dây dẫn phải được mắc cách xa nhau 0,25 m; Không sử dụng dây thép, đinh... để buộc, giữ cố định dây dẫn điện; Các dây nối vào phích cắm, đuôi đèn, máy móc phải chắc, gọn, mối nối ở 02 dầu dây và trung tính không được chồng lên nhau. 

Cháy do mối nối dây không tốt (lỏng, hở): Xoắn chặt các mối nối dây dẫn; Dùng băng keo cách điện bọc mối nối dây; Không kéo căng dây điện và treo vật nặng lên dây dẫn; Không để han gỉ cầu dao, dây dẫn, cầu chì điện.

Khi sửa chữa thay thế các thiết bị điện

Hệ thống điện, dây dẫn điện phải có tiết diện và cách điện phù hợp, đáp ứng được công suất của các thiết bị sử dụng; Lắp thiết bị đóng, ngắt, bảo vệ cho hệ thống điện chung toàn nhà, từng tầng, từng phòng, khu vực và các thiết bị tiêu thụ điện có công suất lớn; Cầu dao, aptomat nên lắp đặt tại vị trí dễ nhìn thấy, thuận tiện cho việc ngắt điện; đường dây dẫn điện phải được luồn trong ống bảo vệ.

Khi lắp đặt thêm thiết bị tiêu thụ điện cần tính toán, lựa chọn dây dẫn, thiết bị đóng cắt bảo vệ phù hợp, tránh gây tình trạng quá tải. Thiết kế, lắp đặt, sử dụng hệ thống, thiết bị điện phải đảm bảo theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.

Lắp đặt cáp dẫn, dây dẫn điện phải đặt trong khay cáp, máng cáp, thang cáp, hộp cáp hoặc rãnh cáp, ống luồn dây chuyên dùng. Lắp đặt thiết bị bảo vệ như cầu chì, cầu dao, aptomat, CB… phù hợp với công suất sử dụng đối với từng khu vực, từng thiết bị điện có công suất lớn; tách riêng nguồn điện chiếu sáng, sản xuất kinh doanh, phục vụ chữa cháy và thoát nạn.

Lắp đặt, sử dụng thiết bị có sinh nhiệt, trong khu vực có nhiều chất cháy, môi trường nguy hiểm cháy, nổ phải đảm bảo yêu cầu về phòng chống cháy, nổ theo quy định.

Lựa chọn thiết bị có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, công suất thiết bị phù hợp với nhu cầu sử dụng. Sử dụng điện hàn, cắt phải thực hiện đầy đủ các quy định; không câu mắc, tự ý đấu nối điện tùy tiện.

Thường xuyên kiểm tra các đầu nối của hệ thống điện, các mối nối dây điện phải đảm bảo đúng kỹ thuật, nối so le nhau và phải được cuốn bằng băng keo các điện hạ thế. Không sử dụng dây dẫn có tiết diện nhỏ hơn tiết diện yêu cầu của thiết bị tiêu thụ điện.

Khi sử dụng điện tại nhà

Thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng đối với hệ thống điện, khi phát hiện các điểm mất an toàn, các điểm bất thường như: Dây dẫn điện bị nứt, đổi màu, đứt gẫy; các thiết bị đóng cắt, bảo vệ hoạt động kém, thường xuyên xảy ra phóng điện tại các tiếp điểm; các ổ cắm, mối nối, các điểm tiếp xúc, công tắc điện bị oxy hóa gây ra hiện tượng phóng điện, rò điện… phải kịp thời sửa chữa hoặc thay thế để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn về điện, phòng chống cháy nổ.

Khi sử dụng thiết bị đốt nóng như bếp điện, bàn là, lò sưởi, ấm điện… phải đặt trên vật liệu không cháy, đảm bảo khoảng cách với các vật liệu dễ cháy và phải có người trông coi, giám sát.

Bố trí tách biệt hệ thống điện của khu vực sản xuất, kinh doanh với các khu vực khác của nhà ở, sinh hoạt. Kiểm tra và tắt các thiết bị tiêu thụ điện không cần thiết khi không sử dụng.

Hạn chế việc sử dụng các thiết bị điện có công suất cao trong cùng một thời điểm; không cắm đồng thời nhiều thiết bị điện có mức tiêu thụ điện lớn trên cùng một ổ cắm; hạn chế sử dụng nhiều thiết bị điện trong giờ cao điểm.

Không để vật dụng, vật tư, hàng hóa, trực tiếp dưới, gần thiết bị tiêu thụ điện, cần đảm bảo khoảng cách an toàn trên 0,5 mét. Không để trang thiết bị điện phát nhiệt gần các đồ vật dễ cháy, nổ. Không sạc pin các thiết bị qua đêm; không nên vừa sạc, vừa sử dụng điện thoại, ipad, …

Không sạc xe điện, điện thoại, pin, sạc dự phòng, máy tính, khi không có người ở nhà hoặc sạc qua đêm. Ngắt các thiết bị điện cần thiết khi hết giờ làm việc, trước khi đi ngủ hoặc ra khỏi nhà.

Không sử dụng bàn là, bếp điện khi không có người trông nom; Không dùng vật liệu cháy được để che chắn nơi có nguồn nhiệt; Không dùng bóng đèn điện để sấy quần áo, các dụng cụ này phải để cách xa vật cháy tối thiểu 0,5 m.